Şanlıurfa Halk Sağlığı tarafından hazırlanan ve Şanlıurfa valiliği tarafından basın merkezlerine sıcaklık konusunda uyarıların yer aldığı sunum dağıtıldı. Aşırı sıcaklıkların çeşitli sağlık problemlerini de beraberinde getirdiği belirtilen uyarı sunumunda, “Sıcak artışına bağlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma, bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışmaktadır. Normalde terleme ile vücut ısısı dengede tutulmaya çalışılır. Ancak aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut ısısı dengede tutulamaz. Yaşlılar, bebekler ve kronik hastalığı olanlarda terleme mekanizması ile vücut ısısının dengede tutulması her zaman mümkün olmayabilir. Sişmanlık, herhangi bir hastalığa bağlı yüksek ateş, aşırı sıvı kaybı (dehidratasyon), kalp hastalığı, ruh ve sinir hastalığı, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı ile tedavi amaçlı bazı ilaçların kullanımı da sıcak havalarda terlemeyi etkileyen faktörlerdir. Bu gibi durumlarda yükselen vücut ısısı beyine ve diğer hayati organlarda hasara yol açabilir” ifadeleri yer aldı.
Aşırı sıcaklardan en çok etkilenen gruplar ise şöyle sıralandı;
“Yalnız yaşayan 65 yaş ve üzerindeki yaşlılar, dört yaşından küçük çocuklar, bakıma ihtiyacı olanlar, hamileler, açık alanda çalışanlar, aşırı kilolu olanlar, kronik hastalığı olanlar, sürekli ilaç kullanan kişiler, sokak çocukları ve evsizler, diğer insanlara göre sıcaklıklardan aşırı etkilenen gruplardır.”
SICAKTAN KORUNMA YÖNTEMLERİ
Sunumda, aşırı sıcaklıklardan korunma yöntemleri ise Genel Korunma ile Besin ve Sıvı Alımı başlıkları ile iki ana grup olarak anlatıldı.
Genel korunma yöntemleri, “Günün en sıcak saatlerinde (10.00 - 16.00) mecbur kalmadıkça dışarı çıkılmamalıdır. Dışarıda çalışması gerekenler mümkün oldukça güneş altında korunmasız kalmamaya dikkat etmelidirler. Dışarıda bulunması gerekenler, aşırı hareketlerden kaçınmaya ve sık sık tuz içeren sulu gıdalar almaya dikkat etmelidirler. Dışarıda bulunulduğunda açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılmış giysiler tercih edilmelidir. Dışarıda bulunulduğunda güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Güneş ışınlarının dik geldiği 10.00-16.00 saatleri arasında denize girilmemeli ve güneşlenilmemelidir. Yoğun fiziksel aktivite ve spor yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih edilmeli, ağır fiziki aktivitelerden kaçınılmalıdır. Risk altındaki yetişkinler, yaşlılar ve bebekler, günde en az iki kez güneş veya sıcak çarpması yönünden izlenmelidir. Bebek, çocuk ve engelliler kapalı ve park etmiş araçlarda kesinlikle bırakılmamalıdır. Kapalı alanlar iyi havalandırılmalıdır. Güneş gören pencereler, perde vb. güneşliklerle gölgelendirilmelidir. Vücut ısısının yükselmemesi için sık sık duş alınmalı veya el, yüz ve ayaklar soğuk suyla ıslatılmalıdır" olarak açıklandı.
BESLENME VE SIVI ALIMI
Aşırı sıcaklardan doğru beslenme ve yeterli sıvı alımıyla korunulabileceği belirtilen sunumda, beslenme ve sıvı alımında yapılabilecekler anlatıldı. Beslenme ve sıvı alımı konusunda ise şu önerilerde bulunuldu:
“Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2-2,5 litre sıvı tüketilmelidir. Kahvaltıda az yağlı peynirler, zeytin ve taze sebzeler bulunmalıdır. Kafein içeren içecekler yerine süt, meyve suyu, ıhlamur vb. bitki çayları tercih edilmelidir. Yağlı besinler ve yağda kızartmaların tüketiminden kaçınılmalı, yemeklerde bitkisel sıvı yağlar kullanılmalıdır. Yemekleri pişirirken, kızartma ve kavurma yerine haşlama ve ızgara gibi sağlıklı pişirme yöntemleri uygulanmalıdır. Vücut direncini arttırmak için bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir. Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için daha fazla miktarlarda sıvı alınmalıdır. Sıvı alımında su içmek esas olmakla beraber süt, ayran ve meyve suyu gibi içecekler tercih edilmelidir. Mide kramplarına neden olabileceği için çok soğuk ve buzlu içecekler tercih edilmemelidir. Kafein, alkol ve fazla miktarda şeker içeren içecekler vücuttan sıvı kaybına yol açtığı için tüketilmemelidir. Dışarıda açıkta satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır."
SICAK ÇARPMALARINDA İLK YARDIM
Sunumda, sıcak çarpmalarında ilk yardım konusunda yapılması gerekenler ise fotoğraflar eşliğinde anlatıldı. Sıcak çarpan kişinin düz bir zemine, yavaşça ve sırtüstü yatırılması gerektiği belirtilirken, ayakların ise yukarıya kaldırılması gerektiği kaydedildi. Kişinin baş, boyun, koltuk altı ve kasık bölgelerine soğuk uygulaması yapılması önerilirken, kişinin bilincinin açık olması durumunda ise içecekler verilmesi istendi. Ayrıca kişinin vantilatör gibi soğutucu cihazlarla çok şiddetli olmayacak şekilde serinletilebileceği de belirtildi.
SERHAT DEMİR (İHA)
