Depresyon Fransızca’dan dilimize geçmiş ve çukur, çöküntü anlamlarındadır. Fransızca’ya ise Latince’den geçmiştir ve deprimere, depress yani bastırmak, çökertmek anlamlarında kullanılmıştır.
TDK’ye göre depresyon, bunalım, çöküntü anlamlarına gelmektedir. Depresyonda kişinin her zamanki işlerine ve etkinliklerine olan ilgisi azalmış ya da kaybolmuştur. Kişi yaptığı etkinliklerden keyif alamamaya başlamıştır. Bunlara ek olarak çok fazla ya da çok az uyuma, iştahta değişiklik (artma ya da azalma), enerjinin kaybedilmesi (seme gibi hissetmek; sersemlemiş ya da uykulu hissetme), değersiz ya da aşırı suçlu hissetme ile birlikte odaklanmada ve karar almada güçlük yaşarlar. Bu semptomları en az iki hafta (ve çok daha uzun bir süre) boyunca her gün ve günün büyük bir bölümünde sergilerler. Burada kişi günlük işlerini tamamlayamaz, öz bakımını gerçekleştiremez durumdadır. Bu noktada bir psikiyatriste ya da psikoloğa başvurulması önemlidir.
Depresyonun nedenlerine baktığımızda tek bir nedenden bahsedemeyiz. Biyolojik, genetik ve psikososyal etmenler depresyonun oluşmasında neden olabilir.
Şimdi genel olarak baktığımızda depresyon dikkate alınması gereken, önemli bir psikolojik hastalıktır. Bu nedenle gün içerisinde deneyimlediğimiz üzüntü duygusunu bir psikolojik hastalık olarak değerlendirmek çok doğru olmayacaktır.
Bunlara ek olarak, beynimizi bir ayna olarak düşünüp ona ne söylersek onun da bize o söylediğimiz şeyi göndereceğini unutmayın. Konuşurken önemsizmiş (!) gibi söyleyiverdiğimiz sözler, kelimeler bize geri gönderilebilir belki. Düşünmek anlamında değil ama konuştuklarımız ve söylediklerimiz anlamında dikkatinizi çekmek istiyorum. Bunlara dikkat etmek önemli olacaktır. Duygulanım (affect) saniyelik, dakikalık hissettiğimiz duygularımızdır (üzüntü, mutluluk, korku, öfke gibi). Duygulanımı günlük hava durumu gibi düşünebilirsiniz. Gün içerisinde Kastamonu’yu düşünün sabah yağmur yağarken akşama güneş açınca Kadı Dağı’na pikniğe gidebilirsiniz. Ancak duygudurum (mood) daha uzun süreye yayılmış bireyin iç duygusal durumunu tanımlayan ve çoğunlukla değişmeyen duygusal durumdur. Duygudurumu ise iklim olarak düşünebilirsiniz. İklim çok yavaş değişen ve uzun zamana yayılmış ortalama duygusal durumdur. Bu nedenle bence siz üzüldüğünüz zamanlarda neye neden üzüldüğünüzü güzel bir şekilde ifade etmeyi deneyebilirsiniz. Bu iletişim yolu daha kolay ve açıktır. Diğer türlü cümlelerin arkasına saklanmış üzüntüler ve anlatılmayı, sorulmayı bekleyen düşünceleriniz ya da cümleleriniz anlaşılmayabilir belki.
Psikoloji ile kalın…
Klinik Psikolog Canahmet BOZ
