Canahmet BOZ

Trafik psikolojisi

Canahmet BOZ

  • 638

Kural, Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre davranışlarımıza yön veren, uyulması gereken ilke anlamlarına gelmektedir.

Yaşamın çoğu alanında olduğu gibi trafikte de uymamız gereken hayati öneme sahip kurallar vardır. Trafikte bazı sürücülerin unuttuğu ya da göz ardı ettiği kırmızı ışıkta durmak (hem araçlar hem yayalar için), hız sınırına uymak ve yayalara yol vermek en bilinen trafik kurallarındandır.

Ancak zaman zaman ülkemizde maalesef bu kurallara uyulmadığına şahit oluyoruz. Hatta yaya kaldırımından karşıya geçen yayanın üzerine araba sürüp yayaya korna çalan (karşıdan karşıya yaya kaldırımından geçmek en doğal hakkı iken) sürücüleri de çokça görmekteyiz.

Peki neden hayati öneme sahip bu kurallara uyulmuyor?

Bir grup sosyal psikoloji araştırmacıları bu durumu, kar/zarar açısından açıklamaya çalışırken, bir grup ise kişinin sosyal ortamda daha önceden gördüğü davranışı devam ettirerek ortalama davranışa uyduğunu anlatmaktadır. Yani yayalara yol vermeyen bir şoför kendince zaman kazandığını (ya da başka tür kazançlar) düşünebilir. Diğer taraftan bazen sürücülerin gün içinde yaşadıkları stresleri ve öfkelerini direksiyon başına geçince atmaya çalışabiliyorlar. Bu çok daha üzücü ve tehlikeli kazalara sebebiyet verebilir. Burada öfkeye sebep olan şeyin ne olduğunun belirlenmesi ve fark edilmesi önem teşkil etmektedir. Öfkenin sebebi çoğu zaman bir inanca, inançlarımızda kişisel değerlerimizle ilişkilidir. Buradan adım adım öfkenin kaynağına inmek, araştırmak, fark etmek ve anlamak çok önemli. Duygularımızın bilinmezliği bizi kaygıya, öfkeye, hüzne ve birçok olumsuz duyguya sevk edebilir. Bu nedenle duygularımızın farkına varmamız çok önemli. Kaldı ki trafikte yaşanacak bir kaza sadece yapan kişiyi değil başkalarını da etkileyebilir. Öfkemizi, hırsımızı, kaygılarımızı direksiyon başına geçtiğimizde bir kenara koymamız gerekmektedir. Öfke ve hırsımızın şoförlüğün de sürülen araba trafikte büyük olumsuzluklara sebebiyet verecektir.

Toparlayacak olursak toplum tarafından dışlanmamak için trafikte anormal davranışları normalleştirip kurallara uyulmadığı görülmektedir. Diğer taraftan zamandan kazanç sağlamak açısından da bazen kurallara uyulmadığı görülmektedir. Ek olarak duygularımızı fark etmek, buna neyin sebep olduğunu bulmak ve belirlemek çok önemli. Duygularımızı arabaya bindiğimizde bir kenara koymanın hayati önemi vardır. Yani genel olarak, ortalama davranışa uymanın her zaman iyi sonuçları olmayabilir, hatta ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, trafikte kurallara harfiyen uymanın hayati önemi vardır.

Klinik Psikolog Canahmet BOZ

Yazarın Diğer Yazıları