Üzüm üzüme baka baka kararır yıllarca kullandığımız atasözümüz. Çoğu zaman bize ne anlattığını düşünmeden, arkasında yatan anlamın ne olduğuna bakmadan öylece söyleyiverdik.
Hem akademik hem de kişilik açısından bana bir sürü şey öğreten Tolgahan Tuncal hocam bir keresinde kulağına çarpan her sözün/kelimenin ardından git demişti. Bugün baktığımızda öylece söyleyiverdiğimiz birçok sözün arasından kulağıma çarpan söz üzüm üzüme baka baka kararır oldu. Bu atasözünün arkasında yatan bir bilim var çünkü.
Grup psikolojisine baktığımızda, insanlar üyesi oldukları gruptaki (gruplara örnek olarak Kastamonulular, Fenerbahçeliler, Türkçe konuşanlar gibi) diğer grup üyeleri ortak düşünce yapısı oluşturma eğilimindedirler. Yani bir süre sonra içerisinde bulunduğunuz grubun üyeleri gibi konuşup onlar gibi giyinip düşünmeye başlarsınız.
Bu duruma biraz daha nörolojik açıdan baktığımızda ise 1990’lar Giacomo Rizzolatti ve ekibinin yaptığı çalışmalarda beklenmedik şekilde ayna nöronları keşfettiler. Ayna nöronlar, bir canlının bir hareketi kendisi ya da başkası yaparken gözlemlediği durumlarda ateşlenen nöronlardır. Örneğin, odun kesen birisinde etkileşen nöronlar ile odun kesme sesini duyan kişinin ya da tiksindirici bir koku ya da farklı bir tatla ilgili videolar izletilen deneklerde sanki o kokuyu ve tadı alıyorlarmış gibi beyinlerinin ilgili bölgelerindeki nöronların elektriksel etkinliğinde artış olduğu tespit edilmiştir.
Yapılan bilimsel çalışmalar gösteriyor ki evet üzüm üzüme baka baka kararır. Bu nedenle içerisinde ünlü girişimci Jim Rohn’un da söylediği gibi "İnsan, en çok vakit geçirdiği 5 kişinin ortalamasıdır."
Şu an konuştuğumuz, zaman geçirdiğimiz arkadaşlarımızı gözden geçirelim. Olmak istediğimiz kişinin nasıl özellikleri olması gerektiğini düşünelim. Şimdi de bu ikisini yan yana getirelim. Arkadaşlarımız, olmak istediğimiz kişiyi destekler nitelikte mi yoksa geriye çeken nitelikte mi olduklarını belirleyelim. Yaptığınız karşılaştırmada eğer arada büyük farklar varsa harekete geçmenizin önemli olduğunu düşünüyorum.
Üzümün üzüme bakarak karardığı hayatımızda üzüm seçerken özen göstermemizin çok önemli olduğunu düşünüyorum.
Psikoloji ile kalın…
Klinik Psikolog Canahmet BOZ
