Mehmet SAYAN

Vefatının 23. yılında Orhan Şaik Gökyay'ı anıyoruz

Mehmet SAYAN

  • 335

“Türk Edebiyatı’na “Bu Vatan Kimin?” gibi ölümsüz bir şiir armağan eden Orhan Şaik Gökyay, 2 Temmuz 1902’de İnebolu’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Kastamonu’da yaptıktan sonra İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu’nun Edebiyat Bölümü’nden mezun oldu. 1931’de Kastamonu Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak atandı. Daha sonra Malatya, Edirne, Ankara, Eskişehir ve Bursa liselerinde öğretmenlik yaptı. Ankara Devlet Konservatuarı müdürü iken 10 Mayıs 1944’te uydurma “Irkçılık, Turancılık” suçlamasıyla bakanlık emrine alınarak görevine son verildi. Kısa bir süre sonra da tutuklanarak İstanbul’a gönderilip tabutluğa atıldı. 11 ay tabutlukta kaldıktan sonra beraat eden şaire uzun süre resmi görev verilmedi.

1950’de mesleğine iade edilerek Galatasaray Lisesi’ne tayin edildi. 1951’de bakanlık müfettişi oldu. Daha sonra da Londra’ya öğrenci müfettişi olarak gönderildi. 1954’de yurda döndükten sonra Çapa Yüksek Öğretmen Okulu’nda görevlendirildi. Bu arada Atatürk Eğitim Enstitüsü’nde de edebiyat dersleri okuttu. 1970 yılında emekli oldu.

İlk şiirleri arkadaşlarıyla birlikte yayımladıkları Çağlayan dergisinde, çıktı. Kastamonu’da basılan Açıksöz, Nazikter gazeteleri ile Doğu ve Gençlik dergilerinde yayımlanmış 34 şiiri bulunmaktadır. Daha sonra; Adsız Mecmua, Orhun, Yücel, Ülkü, Devrim Gençliği, Tarih dergileri ile İslâm Ansiklopedisi’nde şiir ve makaleleri çıktı.

Edebiyatımızın en güçlü isimlerinden birisi olmasına rağmen şiirlerini bir kitapta toplamadı. “Bu Vatan Kimin?” şiiriyle ün yaptı. İlmi çalışmaları olan; “Bugünkü Dille Dede Korkut Masalları, Kâbusname, Türklerde Karagöz, Kâtip Çelebi, Dedem Korkut Kitabı, Birkaç Şiir ve Destursuz Bağa Girenler” yayımlanmış eserleridir.” (1)

Kastamonu’nun yetiştirdiği en önemli şahsiyetlerden birisi olan ve adı şehir merkezinde bir okul ve bir caddeye adı verilen Orhan Şaik Gökyay, 2 Aralık 1994’de İstanbul’da vefat etti.

Ayhan İnal, şairin vefatı üzerine yazdığı “Gökyay’a Ağıt” başlıklı şiirde diyor ki:

Gökyay’dan öğrendik “Bu Vatan Kimin?”

Asırlık çınarı kutsal iklimin

Doğduğu yer İnebolu ağlasın

Kastamonu dolu dolu ağlasın.

Bir kuyruklu yıldız geçti semadan

Orhan Şaik Gökyay göçtü dünyadan.

Orhan Şaik Gökyay, her şeyden önce iyi bir öğretmendi. Rıdvan Çongur, O’nun için: “Türk eğitiminde her öğreticinin örnek alacağı bir öğretmen ararsanız, önce Orhan Şaik Gökyay adı aklınıza gelmeli.” diyor. (2)

1980 yılında Yrd. Doç. Dr. Mustafa Eski’ye gönderdiği mektupta yazdığı şu satırlar O’nun öğretmenliğinin en güzel örneğidir: “Yurdun çocuklarını birbirinden ayırma, sana düşen onların hepsini kendi çocuklarından sayarak memleket hayrına yetiştirmektir, ayrım yapmadan. Onların hepsi bu memleketin evlâtlarıdır, bizim kollarımızdan çıkıp başkalarının kucağına düşerlerse suç bizdedir. Öğretmene düşen bu noktayı gözden kaçırmamaktır, onları yanlış teşhislerle kaybetmek değil, kazanmak olmalıdır yapacağımız iş. Onların fikirlerine değer vermek, onlarla konuşmak, tartışmak yolu ile hep aynı noktada, yurt ve millet sevgisinde birleşme amacında olmaktır, unutma…” (3)

Orhan Şaik Gökyay’ı rahmetle anıyor, mekânı cennet olsun diyor ve yazımı O’nun Türk Edebiyatı’nın anıt şiirlerinden birisi olan aşağıdaki şiirle bitiriyorum:

BU VATAN KİMİN?

Bu vatan, toprağın kara bağrında

Sıra dağlar gibi duranlarındır.

Bir tarih boyunca onun uğrunda

Kendini tarihe verenlerindir…

Tutuşup, kül olan ocaklarından,

Şahlanıp köpüren ırmaklarından

Hudutlarda gazâ bayraklarından

Alnına ışıklar vuranlarındır…

Ardına bakmadan yollara düşen

Şimşek gibi çakan, sel gibi coşan,

Huduttan hududa yol bulup koşan

Cepheden cepheyi soranlarındır…

İleri atılıp sellercesine

Göğsünde vurulup tam ercesine,

Bir gül bahçesine girercesine,

Şu kara toprağa girenlerindir.

Tarihin dilinden düşmez bu destan

Nehirler gazidir, dağlar kahraman,

Her taşı bir yakut olan bu vatan

Can verme sırrına erenlerindir.

Gökyay’ım ne desem ziyade değil,

Bu sevgi bir kuru ifade değil,

Sencileyin hasmı rüyada değil,

Topun namlusundan görenlerindir… 

---------------------------------------

(1) Tanzimattan Bu Yana Hamâsî Türk Şiiri Antolojisi/Fahri ERSAVAŞ

İletişim: Tütüncü Mehmet Efendi Cad. İkinci Orta Sokak No: 6/12 Kâmil Bey Apt.

Göztepe/ İSTANBUL Tel: 0216 360 78 18

(2) “Bu Vatan Kimin?” Şairi, Yazar Orhan Şaik Gökyay/Rıdvan Çongur – Nail Tan/Kültür Ajans Konur Sokak 66/9 Bakanlıklar ANKARA/ (0312) 425 93 53

(3) Orhan Şaik Gökyay Konuşmalar Mektuplar Şiirler/Yrd. Doç. Dr. Mustafa Eski/   İLETİŞİM: e-mail: [email protected] (0532) 478 34 99

Yazarın Diğer Yazıları