Yedikıta, Kıbrı'ı büyütecine aldı

Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi, Ağustos sayısında Kıbrıs Adası’nı mercek altına aldı. 1 Ağustos 1571’de fethedilen adanın tarihi ve kültürel önemini anlattı.

Kıbrıs dosyası için Prof. Dr. İdris Bostan ve Prof. Dr. Ara Altun ile mülakat yapıldı; hem fetih hem tarihi mirasa değinildi. Adanın 14 asır evvel 649’da Halife Hz. Osman döneminde Hz. Muaviye’nin yönettiği ordu ile kuşatılıp vergiye bağlanmasından şu döneme dek vuku bulan tarihi olaylara da temas edildi.

Prof. Dr. İdris Bostan, Kıbrıs’ın fetih kararı için ortaya atılan ‘ünlü şarapları için fethedildi’, ‘Yasef Nassi Sultan İkinci Selim’i yönlendirdi’ gibi iddiaların doğru olmadığını belirtti. İddiaları ortaya atanların Osmanlı fetih kültürünü bilmediğini kaydeden Bostan, “Hâlbuki İkinci Selim, daha şehzadeliği sırasında Osmanlı toprakları arasında kalan bu adanın önemini görmüş ve padişah olması halinde ilk görevinin bu adayı fethetmek olduğunu dile getirmiştir.” dedi.

Kıbrıs’ın fethedilmesi kararında kimi devlet ümerası ile uleması arasında ihtilaf ortaya çıktığını da aktaran Bostan, Lala Mustafa Paşa’nın Divan’a pek çok defa arz sunarak adanın fethini savunduğuna işaret etti. Buna karşılık sadrazam Sokullu Mehmet Paşa’nın Venedik’e yeni ahitnâme verildiğini öne sürerek yeni çatışma alanı açılması taraftarı olmadığın vurgulayan Prof. Dr. İdris Bostan, nihai kararın Şeyhülislam Ebussuud Efendi’nin fetvasının formüle edilerek alındığını dillendirerek; şu açıklamalarda bulundu:

“Ebussuud Efendi, Kıbrıs’ın vaktiyle ‘Dâr-ı İslâm’ olduğunu ve zaman içinde kâfirlerin eline geçtiğini, medrese ve mescitlerinin tahrip edilerek içinde Hıristiyan âyini yapıldığını, İslam padişahının bu duruma son vermesi gerektiğini, arada var olan ahitnamenin buna mani olmayacağını Hudeybiye Antlaşması’nı misal vererek fetvasında zikretti. Halifenin bu sefere karar vermekle Hazret-i Peygamber’in sünnetine uyduğunu savunarak sefer konusunda tartışmaya son noktayı koymuş oldu.”

Kıbrıs’ta tarihi eserlerin envanterini derleyen ve bu envanterin haritasını merhum Prof. Dr. Oktay Aslanapa ile ortaya koyan Prof. Dr. Ara Altun ise Osmanlı Devleti’nin, fethettiği yerlere adalet yanında imar da götürmeyi bir fetih anlayışı olarak benimsediğinden söz etti. “Bu anlayışla fetihten hemen sonra Kıbrıs Adası’nın en parlak günleri başladı. Dinî yapılardan ticaret müesseseleri ne kadar pek çok yeni bina inşa edildi. Bunların birçoğu günümüzde de varlığını devam ettirmekte; Kıbrıs Adası’nın gerek tarihî gerekse mimari zenginliğine ışık tutmaktadır.” ifadelerini kullandı.

TOPÇU KIŞLASI 1 ASIR EVVEL SATILMIŞ

Yedikıta Dergisi’nin son sayısında tarihçi Harun Tuncer’in kalema aldığı ‘İttihatçılardan Satılık Kışla!’ başlıklı makaleye yer verildi. Yazı ile planı ve haritası olmadığı iddia edilen Taksim Topçu Kışlası’nın plan ile haritasının; daha da önemlisi, kışlanın 1913’te bir yabancı firmaya satıldığının belgeleri ortaya çıkarıldı.

Dergide ayrıca Prof. Dr. Salim Aydüz’ün ’İslam Medeniyetinde Takvimler’, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Görevlisi Kasım Hızlı’nın ‘Sultan’ın Basın Danışmanı (Luis Sabuncu) Ermeni Meselesine Çözüm’ ve Prof. Dr. Fethi Gedikli’nin ‘Eskiden Çevreyi Kirletenler Asılırdı’ başlığı ile verilen yazılar okurun beğenisine sunuldu.

Yedikıta Dergisi, bu sayısı ile ‘Kıbrıs Mimari Kültür Haritası ve Piri Reis’in Kıbrıs Haritası (1526)’ posteri okurlarına hediye ediyor. Piri Reis’in, fetihten 46 sene, günümüzden 487 sene evvel çizdiği harita ve haritanın ilk defa yayınlanan metinleri dikkat çekiyor.